ARTICLE AD BOX
Warsa duang tali pat, bilang Redité Gung Ayu Swandéwi kasarengin rakan idané mlancaran ring pondok kakiangné ring Désa Sidam Bunut. Kala nuju pondok sampun kasambrama kongkongan asu sada lalima. Asuné becik-becik warniné wénten mawarni barak, putih, selem, soklat, miwah gading. Sané paling galaka kaadanin Dé Banyong, Dé Banyong wantah asu paling sregepé tur paling wanéné. Yéning wénten maling lakar macelep ka pondok pastika tusing wani. Dumunan rakan Gung Ayu Swandéwiné das kasarap baan Dé Banyong awinan tumbén ida mrika, nanging digelis kahadang asuné punika olih kakiang idané.
“Om Swastyastu Ratu Kakiang!” sapunika Gung Ayu Istri sareng rakan idané matur manganjali.
“Om Swastyastu, béh Gung Is sareng Gung Putra mriki na.”
Kakantenang Ida Kakiang kantun mabelus-belusan cokorné omel akéh madaging endut. Minab wusan ngangonang bébék ring tengahing uma.
“Punapi I Ajung ajaka I Biang di jumah?”
“Becik Ratu Kakiang,” kacawis olih Gung Putra.
“Suba kelas kuda jani Gung Tra, Gung Is?”
“Titiang kantun kelas nem SD, beli Putra ampun kelas dua SMP.”
“Nggih seleg-selegang ragané malajah apang ngidaang maan préstasi. Malih bos tulungin kakiang munuh pantun nggih.”
“Nggih.”
Bénjangnyané Gung Istri miwah Gung Putra nyarengin kakiangnyané ring uma ngunuh, taler duké punika kasarengin olih para tani Désa Sidam Bunut. Kantos nyaluk soré irika anaké ngunuh. Gung Istri miwah Gung Putra sampun kangél pisan, napi malih polih kebus-kebusan.
“Niki na inum dumun toya kuudé,” atur Ida Kakiang tumuli ngenjuhang toya kuud sané mawadah lumur sada kalih.
Tan kadi-kadi lega manahnyané tat kala toyan kuudé sampun teked ring guluné. Wusan masandekan makakalih sareng kakiangnyané nglantur masiram ring pancuran Taman Sariné. Genah pancurané dahat asri tur nglangenin, toyannyané tis pisan. Napi malih irika madaging ulam kaper, ulam jair sada akéh nglangi ring kolamé. Irika Gung Istri sareng Gung Putra masilem-sileman sambilanga maplalianan sareng ulamé.
Wengi ring pondok Ida Kakiang sipeng kahanané, wantah suaran jangkrik sané nimpalin duk punika. Ring daweg kutusé punika Ida Kakiang lédang nyatuayang indik kawéntenan Désa Sidam Bunut miwah umané.
“Dumun driki wénten kadatuan ageng nggih Ratu Kakiang?”
“Inggih Gung Istri sareng Gung Dé, wénten sawatara siu tiban sané lintang wénten ratu sané maraga luih. Ida mapuspata Ida Prabhu Shri Adi Kunti Déwi. Ida wantah ratu maraga istri taler wicaksana rikanjekan ngmargiang swadharma nagara. Ida maderbé putra adiri sané mapuspata Ida Dhana Adi Raja Shri Wirama utawi Prabhu Shri Kubéra. Wusan Prabhu Shri Adi Kunti Déwi kaprabhon sané ngentosin wantah putran Idané, Ida Prabhu Shri Kubéra. Duk ida dados raja makasami krama ring Jarak Bang mangda henti lungha.”
“Napi nika henti lungha Ratu Kakiang?” Gung Istri mapitakén antuk rasa sumanget.
“Henti lungha punika wantah bhisaman Ida sané mateges mangda panjak idané sami sané ampun makulawarga tur sané durung mangda tan magingsir saking jagat Jarak Bang. Duaning rasa olas idané tekén para panjaknyané.”
“Raris sapunapi ngranayang panjak idané dot matilar saking panagaran idané?” Gung Putra matakén.
“Anak dumun wénten gering tur arang wénten ujan ngranayang kramané tan prasida makarya. Ri wusan Ida Prabhu Shri Kubéra ngamolihang pawisik saking Ida Bhatara Hyang Apuy, mangda ida ngmargiang yadnya ring rahina Purnama Sasih Kalima tur ring Tilem Sasih Kasanga. Ri sampuné ida prasida ngmargiang bhisama saking Ida Bhatara raris mawali sutrepti tur jagadhita panagaran idané. Nika mawinan taler wénten Pura Panataran Simpangbunut nika pak daja danginé. Nika ampun sué, wénten siu tiban umurné.”
“Raris sira malinggih drika Ratu Kakiang?” Gung Istri nimbal.
“Sané malinggih drika sugra pangampek Ida Bhatara Hyang Karimama. Nggih, driki taler ring dajan pondok kakiangé wénten watu ageng masanding sareng taru kepuh nika sabilang Purnama, Tilem miwah Kajeng Kliwon manut tutur panglingsiré nika linggih Ida Bhatari Shri Nini. Nika mawinan iraga dados krama Bali patut sutindih ring tanah palekadan tur setata nyaga adat miwah tradisi antuk yadnya mangda nénten punah.”
Kantos tengah lemeng Ida Kakiang nyatua ring cucuné. Makakalih sampun ngundap, raris Ida Kakiang nyirepang Gung Istri lan Gung Putra ring pasirepan aji plangkaan maalas tikeh tur makakalih kasaputin antuk wastra batik.
Bénjangné Gung Istri sareng Gung Putra makta panyangkétan miwah caluk kanggén ngrereh pakél miwah salak sareng Ida Kakiang tur ngrereh paku kanggén jukut. Ring dinané soré makakalih ngwantu kakiangné matanding banten rahinan Tilem. Raris ring dina Tilem wusan mataki-taki ring dauhé sanja makatetiga raris mabanten tumuli muspa.
Kala sampun nyaluk wengi makatetiga raris nuju pondok. Tigang wuku sampun wénten Gung Istri sareng Gung Putra nyarengin Ida Kakiang. Raris mapamit makakalih sareng kakiangné. Kala punika ajin idané sampun nyemput.
“Rai! Jemet mula panaké buka dadua, yén ba di pondok tusing taén nyak ngoyong. Jeg setata ngintilin.”
“Hé hé… aksamayang Atu Aji, anak alit saking jero mula kénten. Lédangang aji ngicén piteket.”
“Nah… jani ajak mulih Rai!”
“Nggih, Atu Aji.”
Pikanten Gung Istri nyrékcék toyan aksiné, pateh sekadi Gung Putra tan prasida ngandegang kasungsutannyané.
“Atu Kakiang titiang ten nyak budal, titiang kantun demen driki.”
“Ten dados kénten, budal ja dumun. Kal imang ngranjing masi.”
Abot pisan rasané antuk Gung Istri miwah Gung Putra pacang budal, ninggalin kakiang sané meneng praragan ring pondok. Nanging pamuputnyané makakalih durus budal nuju jero. Daweg punika galahé sanja, tur sisi kawan langité barak baang.
Sampun plekutus tiban mamargi, Gung Istri sampun makarya. Ida ngambil swagina manados dokter, magenah ring Désa Singambara. Rakan idané, Gung Putra makarya ring dura désa, ring Désa Sam wastané taler irika ida nglanturang studi S2. Gung Istri arang polih budal ka jero, riantukan ida ijuk pisan. Ida sujatiné meled pacang budal, nanging kantun mramanca antuk galah nunas ijin.
Ring rahina Anggara Tilem, Sasih Kapitu Isaka Warsa siu sangangatus petang dasa nem, nadaksara wénten anak sané nélpun ida. Tan lian wantah biang idané, kapireng antuk ida nangis segi-segi biang idané ngraos. Ngruntag bayun Gung Istri kala mireng orti kaon.
“Yén mrasidayang Ogék budal mangkin. Ida kakiang ten kari. hiks…hiks…hiks…”
“Yukti nika ibu. Hiks…hiks…hiks… Ados gelis sajan ida kakiang mantuk? Ogék jeg ten uning napi-napi.”
“Mriki Ogék gelisin mangda polih nyingakin ida kakiang, mangkin kantun merem ring balé gedéné. Belin Ogéké taler ampun di jero mangkin.”
Ring wenginé Gung Istri sampun rauh ring jero. Irika sampun akéh mapupul kulawargané sami, sameton, aji, bibi, raka, ari, sampun pada tumangis. Inggian layon ida kakiang pacang kalebar ring Saniscara Wagé.
Arahina sadéréng ngamargiang atiwa-tiwa Gung Istri polih nyumpenayang ida kakiang. Kapanggih kakiang idané nyuling ring sor taru kepuhé raris kapanggih jalak putih, angsa, merak ngiterin kakiang idané. Tan lali wénten anak istri sampun lingsir mabusana petak-petak nyalang. Minab punika niang idané sané sampun riinan mantuk panggihin ida.
“Kakiang...! Kakiang...!” Kénten Gung Istri ngaukin kakiangné. Nanging tan kacawis paujar idané olih sang swargi.
“Matangi...! Matangi Ogék...!”
Raris matangi pranané ngos-ngosan, nyrékcék pringet idané, laut nangis sigsigan, ngataktak. Lantas kagisi olih aji, biang raris negtegang tur ngnenangang mangda olas. Kenjekan punika layon kakiang idané sampun kasiramin maka cihna pacang karingkes.
Tat kala badé miwah patulangané mamargi nuju tunon, tumurun riris saking langité nibénin para pangiring miwah pangaraké diastun kala punika galang panes. Tan bina kadi amertané kasiratang olih Hyang Akasa. Salami petang jam atiwa-atiwa mamargi, risampuné puput nglantur nganyut nuju Sagara Siut ring kidul. Mawastu antar pamargi atiwa-atiwané tan kapiambeng tan wénten kirang.
Wénten asasih sampun mamargi ngawit saking upacara atiwa-atiwa kakiang idané. Wénten kayun idané pacang ka pondok riantukan kantun masisa rasa rindu tekén kakiang idané. Sujatiné ida meled nyarengang rakan idané Gung Putra. Nanging tan kasidan riantukan rakan idané sampun lunga pacang makarya ring dura nagara. Dadosné ida ngraga mlacaran ka pondok. Tan pamawungu riin ring sameton sareng ibu tur ajin idané. Ri tatkala sampun rauh ring genah pondok kakiang idané, kagiat ida tan kadi-kadi riantukan umah sané dumun asri mauwah dados perumahan. Raris taru kepuh sané ageng tur ngalik sampun kapunggel taler genah pangayatan Ida Bhatari Sri Nini sampun kagingsirang. Raris paliat idané nuju pondok kakiang idané kantun majujuk nanging raabnyané tur genténgnyané sampun usak.
Sué ida kamemegan tan percaya indik kahanan sané kaparanin. Ngawinang akéh jatmané sané maumah drika nyingakin nanging tuara nyak nyapatin. Sayan renyuh atin Gung Istri nyingakin parindikan kadi asapunika. Raris makayunan ida nuju ka Taman Sari nglinggihin motor skuter sapanjang margi kayun idané tan nentu. Raris rauh ring Taman Sari sayan ngruntag tangkejut riantukan kapanggihin genah suci Taman Sariné sampun mauah dados waterboom.
“Kakiang... becikan titiang sareng ngungsi ring genah kakiangé!” 7